‘Woonerf Pachthof van Hertoginnedal’

Charter

Goedgekeurd door de statutaire vergadering van 24.09.2015

‘Woonerf Pachthof van Hertoginnedal’ koppelt behoud en renovatie van waardevol erfgoed – de unieke vierkantshoeve ‘Pachthof van Hertoginnedal’ in Moorsel-Tervuren – aan een hedendaagse en toekomstgerichte vorm van wonen: samenwonen rond een centraal erf.

Dit Charter is een leidraad voor de huidige en toekomstige bewoners en eigenaars bij de realisatie van dit cohousingproject. Het is een gedeelde basis die door alle deelnemers aan het project wordt onderschreven.

Deze Chartertekst beschrijft:

Deze krijtlijnen en waarden zijn ‘vast’: ze kunnen niet steeds in vraag of ter discussie gesteld worden. Ze kunnen in de loop van het project wel genuanceerd worden.

Deel I – Principes van co-housing en samenlevingswaarden

Ons woonproject is geïnspireerd door de principes van ‘cohousing’, een vorm van gemeenschappelijk wonen met de volgende na te streven kenmerken:

- Eigen beheer en actieve betrokkenheid door de bewoners doorheen het proces van oprichting, ontwerp en dagelijks beheer tijdens de bewoning.

- Een combinatie van volwaardige privé-units en uitgebreide gemeenschappelijke voorzieningen. Er wordt ook gezocht naar mogelijke gemeenschappelijke voorzieningen voor dagelijks gebruik die toelaten dat de privé-units compacter (kunnen) zijn.

- Evenwicht tussen gemeenschappelijkheid en privacy: het ruimtelijk ontwerp waarborgt tegelijk voldoende privacy én bevordert een maximaal gemeenschapsgevoel en spontane ontmoetingsmogelijkheden.

- Democratische besluitvorming: ieder lid is mee verantwoordelijk voor en draagt bij tot het goed functioneren van het woonerfproject. Bij beslissingen wordt gestreefd naar consensus.

- Regelmatige gezamenlijke activiteiten voor alle leden van de gemeenschap. Het soort activiteiten, en de frequentie ervan wordt bepaald doorheen het groepsproces.

- We streven actief naar een diversiteit in de bewonersgroep wat betreft leeftijd/generaties, gezinssamenstelling, achtergronden, …

 

Voor het samenleven op de site worden dan ook kandidaten gezocht die de volgende waarden enthousiast willen onderschrijven en in de praktijk brengen:

Nabuurschap

We willen plezier beleven en genieten van het samenhuizen. We zijn betrokken op elkaar en dragen zorg voor elkaar en voor de gemeenschappelijke delen.

Kwalitatieve communicatie

Beslissingen nemen we bij voorkeur in consensus. Enkel als het niet anders kan stemmen we.

We spreken en luisteren op een open en authentieke manier en proberen duidelijk, toegankelijk en volledig te zijn. We zoeken manieren om te groeien in communicatievaardigheden

Gemeenschappelijke reflex

We denken, bij aankoop of verwerving, er over na of dit ook voor de gemeenschap relevant kan zijn en investeren eventueel collectief daarin. We maken eerst gebruik van wat de groep te bieden heeft. We delen zo mogelijk ruimte, tijd, goederen (vb: auto, gereedschap), diensten (vb: samen dingen aankopen), kennis, ervaringen en talenten...

Sociale duurzaamheid

We willen ons fundamenteel sociaal opstellen, zowel binnen de bewonersgroep als ten aanzien van de buitenwereld. Het woonerf kan als een warm opvangnest fungeren.

Ecologische duurzaamheid

We willen de ecologische voetafdruk zo klein mogelijk houden bij de inplanting, het ontwerp, de constructie en het gebruik van ons woonerfproject. Bijvoorbeeld door te kiezen voor duurzame bouwmaterialen, nutsvoorzieningen en gemeenschappelijke aankopen, door een bijdrage te leveren aan de voorstedelijke biodiversiteit (vb: groene zones, ...) We houden hierbij rekening met ieders financiële draagkracht.

Verscheidenheid

We streven naar diversiteit in leeftijd/generaties, gezinssamenstelling en achtergronden.

Engagement

We verwachten dat ieder van ons een bijdrage levert voor het samenleven en we bepalen wat we minimaal verwachten. We zoeken flexibele manieren die toelaten dat iedereen op zijn manier een bijdrage levert en kan groeien in gedeelde verantwoordelijkheid. We communiceren duidelijk wanneer een gepland engagement niet opgenomen kan worden.

Groepsvorming

We geven ruimte aan gezamenlijke initiatieven die spontaan/organisch groeien. We werken ook met regelmaat samen en spreken gemeenschappelijke momenten af, vb: klusjesdagen, groepsvormende momenten, samen koken en eten...

We hebben aandacht voor nieuwkomers binnen het project en op het woonerf. We begeleiden en informeren hen zodat ze zich snel deel van de groep kunnen voelen.

Evenwicht tussen privacy en gemeenschap

We respecteren ieders nood aan privacy en rust. We bepalen samen wat minimaal verwacht wordt qua deelname aan eventuele gemeenschappelijke initiatieven, waarbij we rekening houden met ieders persoonlijkheid..

Er is uitdrukkelijk aandacht voor privéruimte en rust (vb: elke woning heeft bij voorkeur een privéterras/tuintje, aandacht voor goede geluidsisolatie...)

Interne openheid

We streven naar pragmatiek en mildheid in het omgaan met elkaar en onszelf. We respecteren ieders eigenheid en staan open voor ieders enthousiasme, engagement, creativiteit, overtuigingen, net zoals voor ieders vragen, twijfels, ongemakkelijkheden. We gaan op een opbouwende en constructieve wijze om met elkaars grenzen. We zijn gastvrij voor elkaars bezoekers (gasten, cliënten...).

Externe openheid

We communiceren van bij aanvang met de buren over ons project en streven naar positieve relaties. We zoeken naar inbedding en stellen ons, in functie van de draagkracht van de groep, open naar de wijk en het dorp.

We staan open voor bezoek en uitwisseling i.v.m. cohousing (eveneens in functie van de draagkracht van de groep).

Huishoudelijk reglement

Afspraken over gebruik en onderhoud van gemeenschappelijke delen, huisdieren, participatie, … staan beschreven in een huishoudelijk reglement dat in samenspraak opgesteld wordt en erkend wordt door elke bewoner.

 

 

Deel II -  De architecturale en bouwtechnische invulling van het cohousingproject op de site

Architecturale invulling : Het boerenerf wordt een woonerf

Het oorspronkelijk ‘idee’ en ‘karakter’ van de vierkantshoeve wordt hersteld, met de vernieuwde invulling als woonerf. Hiervoor werd reeds een masterplan opgesteld dat de mogelijkheden zichtbaar maakt.

Om een minimale diversiteit en voldoende draagkracht voor de gemeenschappelijke delen te waarborgen, zouden er 10 à 13 woonunits op de site zijn. Hiervan zijn er reeds 2 aanwezig. De site herbergt voldoende plaats voor de realisatie van een 8- à 10-tal bijkomende wooneenheden.

Het behoud van de imposante historische schuur is belangrijk. Er wordt de mogelijkheid gegeven om daarin woningen te creëren, maar dit moet op zulke manier gebeuren, dat het volume nog als geheel kan beleefd worden.

De huidige bewoners-eigenaars van woonhuis en stallen nemen inhoudelijk en juridisch voluit deel aan het woonerfproject (deelname aan de mede-eigendomstructuur). Zij engageren zich uitdrukkelijk voor het behoud van hun (historische) gebouwen door opname van deze percelen in het nieuwe totaalplan van de site.

Voor de vormgeving en invulling van de nieuwbouwgedeelten kiezen we uitdrukkelijk voor hedendaagse architectuur die harmonieus aansluit bij het historische bestaande deel. We leven in de 21ste eeuw; dus geen “faux vieux”.

De concrete invulling wordt gezamenlijk besproken met de groep (kandidaat-)bewoners

In bouwvorm en organisatie wordt een evenwicht gezocht tussen het particuliere, private  wonen en collectief georganiseerde diensten (gemeenschappelijke moestuin, neerhof, zwemvijver, atelier, wasplaats, fietsenstalling, gastenkamers …). Over de realisatie van deze maar ook nog andere mogelijke gezamenlijke functies en ruimtes wordt, vanaf de ontwikkelingsfase, beslist door de (kandidaat-)bewoners op basis van gezamenlijke (sociale, praktische, economische) behoeftes van de bewonersgroep.

Het woonerf kan eventueel worden verrijkt met enkele functies die het leven nog aangenamer kunnen maken (kleinschalige artistieke en/of commerciële activiteiten), voor zover ze niet lawaaierig zijn en geen geur- of andere hinder veroorzaken). Voorbeelden zijn: een ‘afspanning’, een fietsherstelatelier, …)

Het resultaat van de ingrepen (restauratie en nieuwbouw) is één ondeelbare architecturale oplossing voor het geheel van de site. Daarom wordt de architecturale uitwerking in handen gegeven van 1 architect(enbureau). Dit bureau wordt gekozen door de gezamenlijke groep (kandidaat-)bewoners.

Duurzaamheid staat centraal

We kiezen voor een ecologisch verantwoord project, zonder daarin fanatiek te zijn.

De kandidaat-bewoners engageren zich om energiezuinig  - passief of BEN (Bijna EnergieNeutraal) - te bouwen en streven naar het gebruik van duurzame bouwmaterialen.

Er wordt ook onderzocht of er zelf energie opgewekt kan worden en hoe we de waterhuishouding zo ecologisch mogelijk kunnen organiseren

Het gebruik van gemeenschappelijke faciliteiten kan toelaten om compacter te gaan wonen

De gemeenschappelijke ruimtes zijn toegankelijk voor mensen met een beperking.

Afhankelijk van de financiële haalbaarheid streven we, ook naast het bouwtechnische, naar een ecologische en duurzame levenswijze:

Het erf is autovrij. Met uitzondering van:

De uitgekiende combinatie van behoud van waardevol erfgoed, het opnieuw in gebruik nemen van (de leegstaande gebouwen van) een vierkantshoeve, de integratie van hedendaagse, ecologisch georiënteerde architectuur en de introductie van het principe van een samenwoonvorm, maken van het ‘Woonerf Pachthof van Hertoginnedal’ een uniek project.